De betekenis van onzekerheid

Onzekerheid op het fysieke vlak is een noodzakelijke voorwaarde omdat vrije wil mogelijk zou zijn.
Wat hieronder volgt is toelichting hierbij.

Zekerheid tegenover vrijheid

Wij, of preciezer gezegd ons ego, wil zekerheid, wil alles onder controle. We gaan er even op door. Zekerheid betekent vooral voorspelbaarheid. Wanneer is iets perfect voorspelbaar? Wanneer het volledig vast ligt, gedetermineerd is. Zekerheid gaat samen met determinisme.
Maar, we willen ook vrijheid. Wanneer de toekomst volledig vast ligt, dan is er maximale zekerheid, maar niets van vrijheid. Er is dus een spanningsveld tussen de drang naar zekerheid en de drang naar vrijheid. Zekerheid en vrijheid zijn aan elkaar gekoppelde eigenschappen, te vergelijken met jin en yang. Naarmate er meer zekerheid is, is er minder vrijheid en omgekeerd.

Onbepaaldheid in de kwantumfysica

In de kwantumfysica bestaat er "het onzekerheidsprincipe van Heisenberg" *. Het houdt in dat bij gekoppelde eigenschappen (1) je beiden nooit volledig kan kennen. Wanneer je het ene beter wil meten, dan kan dit, maar dan wordt het andere vaag. Het andere kan je ook meten, maar dan wordt het eerste minder nauwkeurig. Je kunt dus nooit beiden tegelijk kennen. Dit is niet omdat het meten ontoereikend is, het is een fundamentele eigenschap van de materie zelf. Heel raar.

De kwantumfysica heeft aangetoond dat onzekerheid zeer fundamenteel is. In plaats van over onzekerheid te spreken is het beter om het over onbepaaldheid te hebben (2). Onbepaaldheid behoort tot het wezen van de materie. Hierbij komen we heel dicht bij wat Oosterse wijzen al altijd gezegd hebben: materie is maya *, verschijnsel.

Metafysica & spiritualiteit

Ons dagdagelijkse leven speelt zich vooral af op het materiële niveau. Alles wat materieel is, het fysieke domein, is ons dan ook vertrouwd. Wat daarboven uitstijgt is dit veel minder, zeker in de vergaande materialistische samenleving.

Uit de kwantumfysica weten we dat het waargenomene, niet los staat van de waarnemer. Het waargenomene is het object; dit is het fysieke niveau. We nemen waar met onze zintuigen (3); ook dit is fysiek.
De waarnemer, de mens die waarneemt, is het subject. De waarnemer is essentieel in de kwantumfysica. Het is zelfs nog de vraag of materie soviso kan bestaan zonder waarnemer. Dit houdt ondermeer in dat er van strikte objectiviteit, waarbij het subject niet aan bod komt, helemaal geen sprake kan zijn. Strikte objectiviteit behoort tot - wat ik noem - de "oude wetenschappen" (4).

Kwantumfysica vormt de brug tussen het materiële en wat daarboven uitstijgt. Dit heeft consequenties. Het materiële niveau is het studiedomein van de wetenschappen. Ons denken is op niveau gericht en getraind. Hoger kan het denken echter niet aan, ook al denkt het dat het dit wel kan. Wat hoger is, is onder andere het domein van metafysica, spiritualiteit, mystiek, gnosis en non-dualiteit.

Het is moeilijk om het onbepaaldheidsprincipe te begrijpen. Waarom is er fundamentele onbepaaldheid op het fysieke niveau?
Met ons denken geraken we er heel moeilijk uit. Waarom niet? Omdat ons denken beperkt is tot het fysieke domein, drie dimensies.
Een andere benadering, die meer inzicht oplevert, is de vraag naar het waarom. Waarom is er het onzekerheidsprincipe? Stel dat het er niet was, dan was alles gedetermineerd. Het onzekerheidsprincipe op het fysieke niveau zorgt ervoor dat op het spirituele niveau vrije wil mogelijk is.



Nog een niveau dieper. De mens is op zoek naar waarheid. Dit is zeer diep in de mens ingebakken. Was dus niet zo dan was verlichting onmogelijk. Van binnenuit wil de mens dus op zoek naar deze waarheid, maar die waarheid bestaat niet op het fysieke niveau, er is fundamentele onbepaaldheid. Voor wie het principe van strikte scheiding van geest en materie volgt, wat ik "de schaar van Descartes" noem, is al het Hogere geschrapt.

De waarheid bestaat niet op het fysieke niveau. Bestond ze wel dan was vrije wil onmogelijk.

De betekenis van onzekerheid
         Zekerheid tegenover vrijheid
         Onbepaaldheid in de kwantumfysica
         Metafysica & spiritualiteit